Mesane Kanseri

Mesane Nedir Ne İşe Yarar?

İdrar kesesinin tıbbi kullanımda adı olan mesane vücudumuzda idrar yollarında yer alan önemli bir organdır. Mesanenin görevi temel olarak ve basitçe böbreklerden gelen idrarı depolamak ve bu idrarı uygun aralıklarla istemli olacak şekilde boşaltmayı yani idrar yapmayı sağlamaktır.

Mesane Kanseri Nedir?

Mesane kanseri, mesane duvarındaki hücrelerin anormal şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. En sık ürotelyal (transisyonel hücreli) karsinom görülür. Daha az yaygın olarak skuamöz hücreli karsinom ve adenokarsinom da bulunur. Mesane kanseri genellikle erkeklerde daha sık görülür ve en önemli risk faktörlerinden biri sigara kullanımıdır.

Mesane Kanseri Nasıl Sınıflandırılır?

Mesane kanseri histolojik ve klinik olarak sınıflandırılır:

A) Histolojik Sınıflandırma (Kanserin Tipi)

1.Ürotelyal Karsinom (Transisyonel Hücreli Karsinom) → En sık görülen türdür (%90).

2.Skuamöz Hücreli Karsinom → Kronik enfeksiyon veya uzun süreli irritasyon sonucu gelişir.

3.Adenokarsinom → Mesanenin glandüler yapılarından kaynaklanır, nadirdir.

4.Küçük Hücreli Karsinom → Oldukça agresif ve nadirdir.

5.Sarkomatoid Kanser → Bağ dokudan köken alır, nadir fakat agresiftir.

6.Varyant tipler

B) Klinik Sınıflandırma (Kanserin Derinliği ve Yayılımı)

1.Yüzeyel Mesane Kanseri (Non-invaziv, Ta–T1 evreleri) → Mesanenin iç yüzeyinde (ürotelyum) kalır.

2.Kas İnvaziv Mesane Kanseri (T2 ve üzeri evreler) → Mesane kas tabakasına veya ötesine yayılmıştır.

3.Metastatik Mesane Kanseri → Kanser, lenf düğümlerine veya uzak organlara yayılmıştır.

Mesane Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?

Sigara Kullanımı → En büyük risk faktörüdür, vakaların %50’sinden sorumludur.
Kimyasal Maddeler (Aminler, Boya, Kauçuk, Deri Sanayi Temasları)
Kronik Enfeksiyonlar ve İrritasyonlar (Uzun süreli kateter kullanımı, schistosomiasis enfeksiyonu)
Radyoterapi Geçmişi (Pelvik bölgeye radyoterapi almış hastalar)
Aile Öyküsü ve Genetik Yatkınlık
Östrojen Hormonu Kullanımı (Bazı araştırmalarla ilişkilendirilmiştir)

Mesane Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Ağrısız Hematüri (İdrarda Kanama) → En sık görülen belirtidir.
İdrar Yaparken Yanma ve Ağrı
Sık Sık İdrara Çıkma
İdrar Yapmada Zorluk, Kesik Kesik İdrar Yapma
Pelvik Bölge ve Sırt Ağrısı (İleri evrelerde)
Kilo Kaybı, Halsizlik, Geçmeyen Enfeksiyonlar

Mesane Kanserine Nasıl Tanı Koyarız?

A) Laboratuvar Testleri

İdrar Tahlili → Hematüri (kan varlığı) ve enfeksiyon araştırılır.

İdrar Sitolojisi → Kanser hücrelerinin varlığı değerlendirilir.

Tümör Belirteçleri → NMP22, BTA gibi testler destekleyici olabilir.

B) Görüntüleme Yöntemleri

Ultrasonografi (USG) → Büyük tümörlerde faydalı, ancak küçük lezyonları tespit edemez.

Manyetik Rezonans (MRI) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) Ürografi → Tümör yayılımını gösterir.

Pozitron Emisyon Tomografi (PET-CT) → Uzak metastazları değerlendirmek için kullanılır.

C) Endoskopik Tanı: Sistoskopi

Sistoskopi → Mesane içi doğrudan incelenir, şüpheli lezyonlardan biyopsi alınır. Altın standart tanı yöntemidir.

Yüzeysel Mesane Kanserini Nasıl Tedavi Ederiz?

A) Yüzeyel Mesane Kanseri (Ta, T1 Evreleri) Tedavisi

Transüretral Mesane Tümör Rezeksiyonu (TUR-MT) → Tümör, üretra yoluyla girilen bir rezektoskop yardımıyla kazınarak çıkarılır.
İntravezikal BCG veya Kemoterapi → TUR-MT sonrası, tümörün tekrarlamasını önlemek için mesane içine BCG (bağışıklık sistemi güçlendirici) veya kemoterapi ilaçları (mitomisin C, epirubisin) uygulanır.

Takip: 3 ayda bir sistoskopi ile kontrol edilir.

Kas İnvaziv (T2 ve Üzeri) Mesane Kanserini Nasıl Tedavi Ederiz?

1) Radikal Sistektomi (Mesanenin Tamamen Alınması)

Standart tedavi yöntemidir.

Mesane, çevresindeki lenf düğümleri ve gerektiğinde çevre organlar çıkarılır.

Erkeklerde: Prostat ve seminal veziküller de çıkarılabilir.
Kadınlarda: Rahim ve yumurtalıklar da alınabilir.

İdrarın yönlendirilmesi için yeni yollar oluşturulur:

İlealKonduit: Bağırsağın bir parçası kullanılarak idrar cilde yönlendirilir.
OrtotopikNeobladder (Yeni Mesane): Bağırsaktan yeni mesane oluşturulur, hasta normal yoldan idrar yapabilir.
KutanözÜreterostomi: Üreterler doğrudan cilde ağızlaştırılır.

2) Kemoterapi ve Radyoterapi

Neoadjuvan Kemoterapi (Ameliyat Öncesi) → Tümörü küçültmek için uygulanır.
Adjuvan Kemoterapi (Ameliyat Sonrası) → Lenf düğümü metastazı olan hastalara verilir.
Radyoterapi → Ameliyat olamayan hastalara veya organ koruyucu tedavi olarak uygulanabilir.

3) İmmünoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler

Check-Point Inhibitörleri (Atezolizumab, Pembrolizumab) → Bağışıklık sistemini aktive eden yeni nesil tedavilerdir.
FGFR İnhibitörleri → FGFR3 mutasyonu taşıyan hastalarda kullanılır.

İnvaziv Mesane Kanserinde Radikal Sistektomi(Mesane Alınması) Kimlere Yapılmalıdır?

Radikal sistektomi, aşağıdaki hastalar için en uygun seçenektir:

Kas İnvaziv Mesane Kanseri (T2-T3):
Tümör, mesane kas tabakasına yayılmış ancak metastaz yapmamışsa
T4a Evresindeki Hastalar:
Tümör prostat veya rahim gibi komşu organlara sınırlı yayılım göstermişse
Tek odaklı, tamamen çıkarılabilir tümörler
İyi genel durumu olan hastalar (Performans skoru yüksek, organ fonksiyonları iyi olanlar)
Lenf nodu tutulumu minimal veya hiç olmayanlar
Yüksek riskli yüzeyel tümörlere
Kanama gibi nedenlerle ileri evre hastalıkta palyatif amaçlı

Mesane alınmasının alternatifi var mı? (Radikal Sistektomi Yapılamayan Hastalar İçin)

1️ Mesane Koruyucu Tedavi (TUR-MT + Kemoradyoterapi)

Kimler için uygun?

Tek odaklı ve tamamen TUR-MT ile çıkarılabilen T2 tümörleri olan hastalar
Ameliyat istemeyen veya kaldıramayacak durumda olan hastalar

Nasıl uygulanır?

TUR-MT: Mesane tümörü tamamen kazınarak alınır.
Eşzamanlı Kemoradyoterapi:
Radyoterapi (RT) + Kemoterapi (Cisplatin veya 5-FU)
Takip: 3 ayda bir sistoskopi ile yakın takip gerektirir.

Dezavantajları:

Yüksek nüks oranı (radikal sistektomiye kıyasla daha fazla tekrarlama riski)

Mesane fonksiyon kaybı gelişebilir (fibrozis ve küçülme nedeniyle)

2️ Palyatif Kemoterapi ve İmmünoterapi (Evre 4 veya Ciddi Komorbiditeler)

Kimler için uygun?

Metastatik (Evre 4) hastalar

Radikal sistektomiyi kaldıramayan hastalar

Tümör tamamen çıkarılamayacak kadar yayılmışsa

Tedavi seçenekleri:

Cisplatin bazlı kemoterapi (Gemcitabine + Cisplatin)

Cisplatin alamayan hastalarda immünoterapi (Atezolizumab, Pembrolizumab)

FGFR mutasyonu olan hastalarda hedefe yönelik tedavi (Erdafitinib)

Amaç: Hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam süresini uzatmak.

Radikal Sistektomi Herkese Uygun Mudur?

Hayır!
Radikal sistektomi, kas invaziv mesane kanseri için en etkili tedavi olsa da her hasta için uygun değildir.
Ameliyat şansı olmayan hastalarda mesane koruyucu tedavi veya sistemik kemoterapi-immünoterapi seçenekleri değerlendirilebilir.
Hasta bazlı karar verilmelidir. Özellikle yaşlı ve komorbiditesi olan hastalarda radyoterapi + kemoterapi kombinasyonu daha iyi bir seçenek olabilir.

Mesane Kanserinde Ameliyat Sonrası Takip Nasıl Yapılmalı?

İlk 2 yıl: 3 ayda bir sistoskopi ve görüntüleme testleri yapılır.
2-5 yıl arası: 6 ayda bir kontrol edilir.
5 yıldan sonra: Yılda bir kontrol yapılır.

Yüzeyel kanserlerde %50-70 oranında nüks görülebilir, bu yüzden sık takip gereklidir.

Sonuç ve Özet

Erken evrede tespit edilen mesane kanseri, TUR-MT ve intravezikal tedavilerle başarılı şekilde yönetilebilir.
Kas invaziv kanserlerde radikal sistektomi ve uygun idrar derivasyonu ile hastaların yaşam süresi uzatılabilir.
İleri evre hastalarda immünoterapi ve kemoterapi seçenekleri umut verici tedavi alternatifleri sunmaktadır.
Mesane kanseri tedavisinde erken tanı çok önemlidir. Özellikle sigara içen bireyler için hematüri (idrarda kan) fark edildiğinde vakit kaybetmeden sistoskopi yapılmalıdır.
Radikal sistektomi, kas invaziv mesane kanserinde (T2 ve üzeri) altın standart tedavi olarak kabul edilse de her hasta için uygun olmayabilir. Ameliyatın gerekliliği ve uygunluğu hastanın genel sağlık durumu, tümörün yayılımı ve hastanın tercihleri gibi birçok faktöre bağlıdır.

Prof. Dr. Volkan İzol, Ürolojik Hastalıklar, Ürolojik Tedaviler, Adana Üroloji, Adana Üroloji Uzmanı, Adana Üroloji Doktoru

İletişim