İyi Huylu Prostat Büyümesi
- Prostat Nedi̇r?
- Prostatın Görevleri Nelerdir?
- Prostatın Hastalıkları Nelerdir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesi Nedir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesi(BPH) Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri Nelerdir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesinde (BPH) Belirtileri Nelerdir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesine(BPH) Nasıl Tanı Konur?
- İyi Huylu Prostat Büyümesi(BPH) Nasıl Tedavi Edilir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesinde(BPH) Cerrahi Tedavi Ne Zaman Yapılmalıdır?
- İyi Huylu Prostat Büyümesinde(BPH) Hangi Cerrahi Yöntemler Uygulanır?
- BPH Ameliyatlarının Olası Yan Etkileri Nelerdir?
- Sonuç ve Özet
Prostat Nedi̇r?
Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olan, mesanenin altında, rektumun önünde yer alan küçük bir bezdir. Yumru şeklinde ve ceviz büyüklüğünde olan bu organ, üretra adı verilen idrar yolunun etrafını sarar ve idrarın vücutta kontrolünü sağlayan önemli bir rol oynar. Prostatın başlıca işlevi, spermle birleşerek meni üretiminde rol oynamaktır.
Prostatın Görevleri Nelerdir?
Prostat, spermi besleyen ve taşıyan sıvıyı üretir. Bu sıvı, meni içinde bulunan ve sperm hareketliliği için önemli olan prostat sıvısı, enzimler ve besin maddelerinden oluşur. Prostat ayrıca, idrar yolunun düzgün çalışmasını sağlamaya da yardımcı olur. Prostatın salgıladığı sıvılar, sperm taşıyan kanallarda bulunan sperm ve diğer sıvıların aktığı ortamı düzenler.
Prostatın Hastalıkları nelerdir?
- İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH)
- Prostat Kanseri
- Prostatit
İyi Huylu Prostat Büyümesi Nedir?
İyi huylu prostat büyümesi (BPH), 50 yaş üzerindeki erkeklerde en sık görülen ürolojik hastalıklardan biridir ve yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Prostatın büyümesiyle birlikte mesaneye baskı yapması sonucu idrar akışında zorluk, sık idrara çıkma ve diğer alt üriner sistem semptomları ortaya çıkar.
İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH) Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri Nelerdir?
1.1. Görülme Sıklığı
- 40 yaş üzeri erkeklerde %20-30
- 50 yaş üzeri erkeklerde %50
- 70 yaş üzeri erkeklerde %80
- 80 yaş ve üzerinde %90 oranında görülür.
BPH, prostat kanseri ile ilişkili değildir ancak her ikisi de yaşla birlikte görülme sıklığı artan hastalıklardır.
İyi Huylu Prostat Büyümesinde (BPH) Risk Faktörleri Nelerdir?
1.2. Risk Faktörleri
- İleri yaş → En önemli risk faktörüdür.
- Genetik yatkınlık → Ailede BPH öyküsü olanlarda risk artar.
- Hormonal değişiklikler → Testosteronun prostat üzerindeki etkileri nedeniyle yaşla birlikte doku büyümesi olur.
- Obezite ve metabolik sendrom → İnsülin direnci ve inflamasyonla ilişkilidir.
- Sedanter yaşam tarzı → Egzersiz eksikliği, BPH gelişiminde rol oynayabilir.
İyi Huylu Prostat Büyümesinde (BPH) Belirtileri Nelerdir?
BPH belirtileri, prostatın idrar yoluna (üretra) yaptığı baskıya bağlı olarak ortaya çıkar ve “Alt Üriner Sistem Semptomları (AÜSS)” olarak adlandırılır.
2.1. Obstrüktif Semptomlar (İdrar Akışını Engelleyen Belirtiler)
- Zayıf idrar akışı
- İdrarın kesik kesik gelmesi
- İdrar yaparken zorlanma
- Mesanenin tam boşalmama hissi
- İleri evrede idrar retansiyonu (tamamen idrar yapamama)
2.2. İrritatif Semptomlar (Mesane Rahatsızlığına Bağlı Belirtiler)
- Sık idrara çıkma (gündüz ve gece)
- Acil idrar yapma ihtiyacı (urgency)
- Gece sık idrara kalkma (noktüri)
- İdrar kaçırma
BPH, bazen idrar yolu enfeksiyonlarına, mesane taşı oluşumuna ve ileri vakalarda böbrek yetmezliğine yol açabilir.
İyi Huylu Prostat Büyümesine (BPH) Nasıl Tanı Konur?
BPH tanısı için hastanın şikayetleri değerlendirilir ve çeşitli testler uygulanır:
3.1. Klinik Değerlendirme
✔Uluslararası Prostat Semptom Skoru (IPSS) → Hastanın semptomlarını değerlendirmek için kullanılır.
✔Dijital Rektal Muayene (DRM) → Prostat büyüklüğü ve kıvamı değerlendirilir.
✔PSA Testi (Prostat Spesifik Antijen) → Prostat kanseriyle ayrım yapmak için kullanılır.
3.2. Görüntüleme ve Testler
✔ Üroflowmetri → İdrar akış hızını ölçer.
✔ Postvoid Rezidüel (PVR) Ölçümü → Mesanede kalan idrar miktarını belirler.
✔ Prostat Ultrasonu (TRUS – Transrektal USG) → Prostat hacmini ölçmek için kullanılır.
✔ Ürodinamik Testler → Şüpheli vakalarda mesane fonksiyonlarını değerlendirir.
PSA yüksekliği sadece kanseri değil, BPH veya prostatit gibi durumları da gösterebilir.
İyi Huylu Prostat Büyümesi(BPH) Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi seçimi, hastanın semptomlarının şiddetine, prostat büyüklüğüne ve yaşam kalitesine etkisine bağlıdır.
4.1. Medikal (İlaç) Tedavi
1) Alfa Blokerler (Tamsulosin, Alfuzosin, Silodosin)
- Mesane boynu ve prostat düz kaslarını gevşeterek idrar akışını rahatlatır.
- Hızlı etki gösterir (2-4 hafta içinde semptomlarda düzelme sağlanır).
- Yan etkiler: Baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü, retrogradejakülasyon.
2) 5-Alfa Redüktaz İnhibitörleri (Finasterid, Dutasterid)
- Testosteronun DHT’ye dönüşümünü engelleyerek prostatın küçülmesini sağlar.
- Büyük prostatlarda (40 ml üzeri) uzun süreli kullanımda fayda sağlar.
- Yan etkiler: Libido azalması, erektildisfonksiyon, meme hassasiyeti.
3) Fosfodiesteraz-5 İnhibitörleri (Tadalafil – düşük dozda)
- Hem BPH semptomlarını hem de erektildisfonksiyonu iyileştirebilir.
- Özellikle genç hastalarda tercih edilir.
4) Kombinasyon Tedavileri
- Alfa bloker + 5-alfa redüktaz inhibitörü
- Alfa bloker + PDE-5 inhibitörü
İlaç tedavisi yeterli olmazsa veya hastada ciddi idrar retansiyonu gelişirse cerrahi düşünülmelidir.
İyi Huylu Prostat Büyümesinde(BPH) Cerrahi Tedavi Ne Zaman Yapılmalıdır?
BPH hastalarının çoğu ilaç tedavisiyle yönetilebilir, ancak bazı durumlarda cerrahi gereklidir.
1.1. Mutlak Cerrahi Endikasyonlar (Kesin Ameliyat Gerekli Olan Durumlar)
✅ İleri derecede idrar retansiyonu (tamamen idrar yapamama)
✅ Mesane taşı gelişmesi (Kronik idrar birikimine bağlı taş oluşumu)
✅ Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
✅ Böbrek yetmezliği (Hidronefroz veya kreatinin yüksekliği gelişmesi)
✅ Mesane divertikülü (Mesane duvarında idrarın biriktiği ceplerin oluşması)
✅ Ciddi, ilaçla kontrol edilemeyen idrar yapma güçlüğü
1.2. Göreceli Cerrahi Endikasyonlar (Ameliyat Düşünülebilir Durumlar)
- İlaç tedavisine rağmen semptomların düzelmemesi
- Hastanın ilaç yan etkileri nedeniyle tedaviyi tolere edememesi
- Gece sık idrara çıkma (noktüri) ve sıkışma semptomlarının yaşam kalitesini ciddi şekilde bozması
- Sık idrar kaçırma şikayetleri
Cerrahi karar, hastanın genel sağlık durumu ve ameliyatın riskleri göz önünde bulundurularak verilmelidir.
İyi Huylu Prostat Büyümesinde(BPH) Hangi Cerrahi Yöntemler Uygulanır?
BPH ameliyatlarında amaç, prostatın idrar yolunu tıkayan kısmını çıkarmak veya küçültmektir.
Cerrahi yöntemler iki ana grupta incelenebilir:
- Geleneksel cerrahi yöntemler (Açık ve kapalı ameliyatlar)
- Minimal invaziv ve lazer tedavileri
2.1. Geleneksel Cerrahi Yöntemler
🔹 1) TUR-P (Transüretral Prostat Rezeksiyonu)
- En sık yapılan BPH ameliyatıdır.
- Kapalı yöntemle idrar yolundan girilerek prostat dokusu kesilerek alınır.
- Özellikle prostat büyüklüğü 30-80 mL arasında olan hastalar için idealdir.
✅ Avantajları:
- Etkili ve uzun süreli çözüm sağlar.
- Açık ameliyata göre daha az invazivdir.
❌ Yan Etkileri:
- Retrogradejakülasyon (%60-80)
- Kanama (özellikle büyük prostatlarda)
- Nadiren idrar kaçırma veya üretra darlığı
🔹 2) Açık Prostatektomi (Adenomektomi)
- Prostat hacmi 100 ml üzerindeyse veya mesane taşları varsa uygulanır.
- Karından yapılan kesiyle prostatın büyüyen kısmı tamamen çıkarılır.
✅ Avantajları:
- Büyük prostatlarda en etkili tedavi yöntemidir.
❌ Yan Etkileri:
- Uzun hastanede yatış süresi
- Kanama riski yüksek
- İyileşme süresi daha uzundur.
2.2. Minimal İnvaziv ve Lazer Yöntemler
🔹 1) HOLEP (Holmium Lazer Enükleasyonu)
- Lazer enerjisiyle prostat dokusunun çıkarılması işlemidir.
- Büyük prostatlarda bile uygulanabilir.
✅ Avantajları:
- Kanama riski azdır.
- Açık ameliyat gereksinimini azaltır.
❌ Yan Etkileri:
- Retrogradejakülasyon (%70-80)
- Geçici idrar kaçırma olabilir.
🔹 2) Su Buharı Tedavisi
- Prostat dokusuna su buharı verilerek küçültülmesi sağlanır.
✅ Avantajları:
- Cinsel fonksiyonları korur.
- Lokal anesteziyle uygulanabilir.
❌ Yan Etkileri:
- Etkinliği uzun vadede TUR-P kadar güçlü değildir.
- Prostat küçülmesi zaman alır.
🔹 3) UROLIFT (Prostat Askılama Yöntemi)
- Prostatın idrar yoluna baskısını önlemek için küçük implantlar kullanılır.
✅ Avantajları:
- Erektil fonksiyon korunur.
- Hızlı iyileşme süresi sunar.
❌ Yan Etkileri:
- Orta büyüklükteki prostatlarda etkili değildir.
📌 Lazer ve minimal invaziv yöntemler, ileri yaşta veya ameliyat riski yüksek hastalar için avantajlı olabilir.
BPH Ameliyatlarının Olası Yan Etkileri Nelerdir?
Her cerrahi yöntemin avantajları olduğu gibi, bazı riskler ve yan etkileri de vardır.
3.1. Erken Dönem Yan Etkiler
🔸 Kanama → Büyük prostatlarda risk artar.
🔸 Geçici idrar kaçırma → Özellikle TUR-P sonrası ilk haftalarda görülebilir.
🔸 İdrar yolu enfeksiyonu → Kateter kullanımı nedeniyle risk artabilir.
🔸 Mesane spazmları → Özellikle cerrahi sonrası mesane tahrişine bağlıdır.
3.2. Geç Dönem Yan Etkiler
🔹 Retrograd Ejakülasyon (%60-90) → Meninin mesaneye kaçması, cinsel ilişki sırasında dışarı çıkmaması
🔹 Üretra darlığı (%5-10) → İdrar yolunun ameliyat sonrası daralması
🔹 Erektil disfonksiyon (nadiren) → Genellikle geçici olup, kalıcı disfonksiyon oranı düşüktür.
📌 Su Buharı ve Urolift gibi minimal invaziv yöntemler, cinsel fonksiyonları koruma açısından avantajlıdır.
Sonuç ve Özet
✔ BPH, yaşla birlikte erkeklerde sık görülen bir durumdur ve bazı hastalar cerrahiye ihtiyaç duyar.
✔ İdrar retansiyonu, böbrek yetmezliği veya tekrarlayan enfeksiyon varsa ameliyat gereklidir.
✔ TUR-P, küçük ve orta prostatlarda altın standarttır; büyük prostatlarda HOLEP veya açık prostatektomi tercih edilir.
✔ Minimal invaziv yöntemler, özellikle cinsel fonksiyonu korumak isteyen hastalar için avantajlı olabilir.
✔ Ameliyat sonrası en sık görülen yan etki retrograd ejakülasyondur.
BPH tedavisinde hasta özelliklerine göre en uygun yöntemin belirlenmesi kritik öneme sahiptir.
Mesajınızı İletin