Prostat Kanseri
- Prostat Kanseri̇ Nedi̇r?
- Prostat Kanserinin Tanısı Nasıl Konur?
- Prostat Kanseri Tarama Yöntemleri Nelerdir?
- Prostat Kanseri̇nde Kesin Tanı İçin Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
- Prostat Kanseri Evreleri Nelerdir?
- Prostat Kanseri̇ Nasıl Tedavi Edilir?
- İleri Evre Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
- Prostat Kanseri Yaşam Kalitesini Nasıl Etkiler?
- Sonuç
Prostat Kanseri Nedir?
Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser olup, prostat bezinden kaynaklanır ve genellikle yavaş ilerler. Ancak bazı agresif tipleri erken teşhis edilmezse hızla yayılabilir. Erken tanı, doğru evreleme ve uygun tedavi, hastaların yaşam süresini ve kalitesini önemli ölçüde artırır.
Prostat Kanserinin Tanısı Nasıl Konur?
Prostat kanseri çoğu zaman belirti vermeden ilerler. Bu nedenle tarama testleri ve erken tanı büyük önem taşır.
Prostat Kanseri Tarama Yöntemleri Nelerdir?
Prostat kanseri taraması, hastalık belirti vermeden önce yapılan testlerle riski belirlemeye yönelik uygulamalardır.
1) PSA (prostat spesifik antijen) testi
- PSA, prostat hücreleri tarafından üretilen bir proteindir ve kandaki seviyesi ölçülerek prostat kanseri riski değerlendirilebilir.
- normal PSAseviyesi yaşa göre değişir. Genellikle 2.5 ng/ml’nin altındadır, ancak yaşa bağlı olarak değişebilir.
- PSAyüksekliği prostat kanseri dışında iyi huylu prostat büyümesi (bph) veya prostatit nedeniyle de olabilir.
2) Parmakla Rektal Muayene (dre)
- doktor, rektumdan prostatı hissederek sertleşmiş veya düzensiz alanlar olup olmadığını değerlendirir.
- özellikle PSAtesti ile birlikte kullanıldığında tanı duyarlılığı artar.
Prostat Kanserinde Kesin Tanı İçin Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Eğer PSA yüksekse veya dre’de şüpheli bir kitle hissedilirse, ileri testler yapılır:
1) Multiparametrik Prostat Mr (MPMRI)
- Yüksek çözünürlüklü mrı görüntüleme ile prostat içindeki şüpheli bölgeler belirlenir.
- özellikle psa yüksek olup biyopsi negatif çıkan hastalarda ikinci biyopsi ihtiyacını azaltır.
2) prostat biyopsisi
- standart transrektal ultrason (trus) biyopsisi: rektumdan ultrason rehberliğinde prostat dokusundan örnek alınır.
- füzyon biyopsi: mrı ve ultrason görüntülerinin birleştirilmesiyle hedeflenen biyopsi yöntemi.
3) Gleason Skoru (Kanserin Agresifliğini Değerlendirme)
Biyopsi İle Alınan Prostat Dokusunun Mikroskop Altındaki Yapısına Göre Kanserin Agresifliği Belirlenir:
- Gleason6 (Düşük Riskli): Yavaş Büyüyen Kanser.
- Gleason7 (Orta Riskli): Orta Derecede Agresif Kanser.
- Gleason8-10 (Yüksek Riskli): Hızlı İlerleyen Agresif Kanser.
4) PSMA PET-Tarama
- Kanserin yayılımını değerlendirmek için en hassas görüntüleme yöntemlerinden biridir.
•özellikle yüksek psa seviyelerinde metastaz araştırması için kullanılır.
Prostat Kanseri Evreleri Nelerdir?
Prostat Kanseri Evreleme İle Yayılım Durumu Belirlenerek Tedaviye Yön Verilir.
Evre Tanım Tedavi Seçenekleri
Evre 1 Kanser Prostat İçinde, Belirti Yok, PSA Hafif Yüksek Aktif İzlem, Cerrahi, Radyoterapi
Evre 2 Kanser Prostat İçinde Ama Büyümüş Cerrahi (Robotik Prostatektomi), Radyoterapi
Evre 3 Kanser Prostat Dışına Yayılmış, Lenf Düğümlerine Ulaşmış Cerrahi + Hormon Tedavisi, Radyoterapi
Evre 4 Kanser Kemiklere Ve Diğer Organlara Sıçramış (Metastatik) Hormontedavisi, Kemoterapi, Hedefe Yönelik Tedaviler
Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Prostat kanseri tedavisi hastanın yaşına, kanserin yayılımına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir.
- A) Düşük Riskli Prostat Kanseri Tedavisi
✔ Aktif İzlem (Active Surveillance)
- Yavaş büyüyen, düşük riskli kanserlerde gereksiz tedaviyi önlemek için hastalar düzenli PSA, MRI ve biyopsi ile takip edilir.
- eğer hastalık ilerlerse cerrahi veya radyoterapiye geçilir.
- B) Orta ve Yüksek Riskli Prostat Kanseri Tedavisi
- Cerrahi: radikal prostatektomi
- Robotik Cerrahi (Da Vinci Sistemi):
✔ Daha az kanama ve ağrı.
✔ daha iyi idrar kontrolü ve sertleşme fonksiyonu koruma şansı.
✔ daha hızlı iyileşme süreci.
- açık veya laparoskopikprostatektomi:
- robotik cerrahiye kıyasla daha uzun iyileşme süresi ve daha fazla komplikasyon olabilir.
2) Radyoterapi (Işın Tedavisi)
✔ IMRT (yoğunluk ayarlı radyoterapi)
✔ Brakiterapi (iç radyoterapi)
✔ Proton tedavisi (çevre dokulara daha az zarar verir)
İleri Evre Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
✔ Hormon tedavisi (androjen yoksunluk tedavisi – adt)
- Testosteron üretimini durdurarak kanserin büyümesini yavaşlatır.
- LHRH analogları (leuprolide, goserelin) kullanılır.
- yan etkiler: cinsel isteksizlik, kemik kaybı, sıcak basmaları.
✔ Kemoterapi (ileri evre hastalar için)
- Docetaxel, cabazitaxel gibi ilaçlar metastatik hastalarda kullanılır.
✔ Hedefe yönelik tedaviler
- PSMA tabanlı radyoaktif tedavi (lutetium-177 psma)
- PARP inhibitörleri (olaparib, rucaparib)
✔ İmmünoterapi (bağışıklık sistemini güçlendirme)
• Sipuleucel-t (provenge) gibi bazı aşı tedavileri kullanılır.
Laparoskopik (kapalı)
Prostat Kanseri Yaşam Kalitesini Nasıl Etkiler?
✔ İdrar kontrolü:
- kegel egzersizleri idrar kaçırmayı azaltır.
- gelişmiş cerrahi teknikler bu yan etkiyi minimize eder.
✔ Erektil Disfonksiyon (Sertleşme Problemi):
- pde5 inhibitörleri (viagra, cialis)
- penil enjeksiyonlar veya vakum cihazları, şok dalga tedavisi
- penil protez (ileri vakalar için)
✔ Beslenme ve egzersiz:
- likopen içeren gıdalar (domates, nar) ve yeşil sebzeler önerilir.
- düzenli yürüyüş ve egzersiz kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir.
Sonuç
Prostat kanseri erken teşhis edilirse cerrahi, radyoterapi veya aktif izlemle başarıyla yönetilebilir. Metastatik hastalarda hormon tedavisi, kemoterapi ve hedefe yönelik tedaviler etkili olabilir.
Hastanın ve hastalığın durumuna göre ayrıntılı bilgilendirme için iletişime geçiniz.