Prostat İltihabı

Prostati̇t Nedi̇r?

Prostatit, prostat bezi iltihabı için kullanılan genel bir terimdir. İltihap, enfeksiyon veya bezi irrite eden başka bir nedene bağlı olabilir.

Prostati̇t Ki̇mlerde Gözleni̇r?

Genel olarak prostatın iyi huylu büyümesi ve prostat kanseri daha yaşlı erkeklerde görülmesine karşın, prostatit genellikle genç erkekleri etkileyen bir durumdur.

50 yaş altındaki erkeklerde konulan en sık ürolojik tanıdır. Erkeklerin % 25 kadarında yaşamlarının bir bölümünde prostatit şikâyetleri olduğu ileri sürülmektedir.

Bir kere olduktan sonra kalıcı hale (kronik) gelebilir veya tekrarlayabilir.

Prostati̇t Beli̇rti̇leri̇ Nelerdi̇r?

Hastaların öncelikli şikayetleri genellikle ağrıdır. Ağrı genitoüriner (idrar yollarını ve cinsel organları ilgilendiren) sistem ya da pelvisteki (karın bölgesinin altındaki kalçanın içerisinde bulunan bölge) herhangi bir yerde olabilmekle birlikte, esas olarak görülen ağrı yerleşim yerleri erkeklik organı (penis) ile makat arasında (perine), idrar torbası üzerindeki (suprapubik) alanda, kasıklarda, yumurtalıklarda (testis), peniste ve bel bölgesinde olabilmektedir. Boşalma ya da idrar yapma ile ilişkili ağrı ya da rahatsızlık bulunmaktadır.

İdrar sıklığında artma, acil idrar isteği, idrar yaparken yanma-zorlanma ve idrar torbasının yetersiz bir şekilde boşaldığı hissi gibi şikayetler olabilir.

Titremelerle yükselen ateş olabilir. İdrar yapamama, eklem ağrıları ve kas ağrısı da eşlik edebilir. Bazen prostattaki absenin kendiliğinden boşalması sonucu penisin ucundan akıntı gelebilir.

Erkeklerde Prostati̇t Ni̇çi̇n Olur?

Prostatit bir mikroorganizmanın oluşturduğu enfeksiyona, travmaya yada anatomik bazı durumlara bağlı olarak gözlenebilir.

Prostati̇ti̇n Enfeksi̇yon Kaynaklı Nedenleri̇ Nelerdi̇r?

Bir veya birkaç bakteriye bağlı (bazen klamidya veya üreaplazma cinsi mikroorganizmalar) oluşan bu durum genellikle aktif seks yaşamı bulunan genç erkeklerde daha sık gelişir. Yapılan tetkiklerde ve araştırmalarda bu duruma nedenle olan mikroorganizma her zaman tespit edilmeyebilir.

Prostati̇ti̇n Anatomi̇k Kaynaklı Nedenleri̇ Nelerdi̇r?

Alt idrar yolu tıkanıklıklarına bağlı olarak yüksek basınçlı idrar yapma meydana gelmektedir. Böyle bir tıkanıklığın neden olduğu yüksek basınç, idrar kanalı içindeki idrarın akım karakterlerinde değişikliğe neden olmaktadır. Potansiyel olarak zararlı ve toksik içeriği olan ve/veya içinde mikroorganizmaların olduğu idrar, prostat kanalları içine geçebilir. Anksiyete ve stres idrar akımını kontrol eden kasın kasılmasına neden olur. Kasılmalar, kasların düzenli gevşemelerini önler ve idrar kanalındaki idrarın prostata geri dönüp bez dokusunu tahriş etmesine neden olur. Bazı erkekler idrar yaparken sık sık durup tekrar başlarlar. İdrar akımını durdurmak, geri idrar kaçışına neden olur ve bu da prostatı tahriş eder.

Prostati̇ti̇n Travma Kaynakli Nedenleri̇ Nelerdi̇r?

Tekrarlayıcı travma (traktör, bisiklet, ağır vasıta şöförlerinde ortaya çıkar) en büyük olasılıkla, lokal perineal kas ve sinir sistemini hatta belki de damar sistemini etkilemektedir.

Prostati̇ti̇n Tanısı Nasıl Konur?

Tanıdaki en önemli iki adım; benzer belirtilere neden olan diğer durumların ortadan kaldırılması ve prostatitin tipinin belirlenmesidir.

Tanıda esas olan hastanın şikayetleridir. İkincil olarak alt idrar yolundaki bakteri ve inflamasyonun değerlendirilmesi gerekir. Bunun için hastanın geçmiş tıbbi tedavileri, geçirdiği enfeksiyonlar, cinsel yaşamı ve aile hikayesi ile ilgili incelemelerin ardından fizik muayene ve prostatın hassasiyetini anlamak için parmakla makattan prostat muayenesi yapılır.

İdrarın ve eğer penisten akıntı gelirse bu sıvının mikroskopik (beyaz küre ve inflamasyona yönelik diğer ip uçlarının aranması) incelenmesi ve kültürü (alt idrar yolundaki lokal bakteriyel floranın değerlendirilmesi) yapılır.

Diğer araştırmaların tamamı ise, hastada mevcut olan şikayetlerin diğer sebeplerinin dışlanması için yapılır.

Prostati̇t Nasıl Tedavi̇ Edi̇li̇r?

Hastalık hakkında çoğu şey açık olmamakla birlikte kesin tedavi için doğru tanının gerekliliği açıktır Tanı konulmasının zorluğunun yanı sıra, etkili tedavisi de bazen güç olabilir.

Hastalığın özelliğinden dolayı tedavi uzun sürebilir. Hasta sabırlı olmalı ve üroloğun tedavi düzenine tam olarak uymalıdır. Tedavi hastalığın tipine göre değişebilmektedir.

Kaç Ti̇p Prostati̇t Vardır Ve Bunlar Nelerdi̇r?

Akut bakterial prostatit (kategori 1), kronik bakteriyel prostatit (kategori 2), kronik non- bakteriyel prostatit (kronik pelvik ağrı – kategori 3) ve asemptomatik inflamatuvar prostatit (kategori 4) olmak üzere toplam 4 tip prostatit vardır.

Akut Bakteri̇yel Prostati̇t (Kategori̇ 1) Nedi̇r?

Akut ve yaygın prostat bezi infeksiyonu ile ilişkilidir. Bu hastalarda genellikle şiddetli perineal ve suprapubik ağrı, idrar yapma şikayetleri, kanlı idrar, ağrılı boşalma ve olguların büyük bölümünde yüksek ateş, yaygın eklem ağrıları vardır. Parmakla muayenede prostat yumuşak olup, ağrılı ve hassastır. Tedaviye başlamadan evvel idrar kültürü ve gerekirse kan kültürü alınması gereklidir. Hastalığın şiddetine göre hastanın yatarak tedavi edilmesi gerekebilir. Hastaya damar yolundan antibiyotik başlanmalıdır. Kültür sonuçları geldiği zaman duyarlılık testine göre antibiyotik tedavisine devam edilmelidir. Ayrıca; ağrı kesici (analjezik) – iltihap önleyici (anti-inflamatuar) ilaçlar, damar yolundan sıvı ile genel destekleyici bir bakım verilmelidir.

Kroni̇k Bakteri̇yel Prostati̇t (Kategori̇ 2) Nedi̇r?

Prostatit hastalığında en sık görülen tiptir. Genellikle aynı organizma ile olan tekrarlayıcı idrar yolları enfeksiyonları ile karakterizedir. Burada bakteriyel enfeksiyona neyin neden olduğu her zaman açık değildir. Akut bir enfeksiyon gibi idrar yollarındaki bakterilere ya da kan enfeksiyonuna bağlı olabilir. Bazen de prostat bezinde taşlar oluşarak bakterileri çekebilir. Prostatitin bu tipi genellikle uzun sürelidir çünkü enfeksiyonun temizlenmesi güçtür. Başarılı bir antibiyotik tedavisi sonrasında tamamen olamamakla birlikte bu hastaların bir çoğunda şikayetler düzelmektedir. Bu grupta prostat spesifik örneklerde (prostat salgısı, prostat masaj sonrası idrar ve/veya semen) bakteriler lokalize edilebilir. Antibiyotiklerin yanında prostat masajı (tekrarlayan), idrar kanallarını açıcı ilaçlar tedavi protokolüne eklenebilir. Bu tedavilere rağmen iyileşme olmuyorsa, sık sık idrar yolları enfeksiyonu oluyorsa, prostat taşları radyolojik olarak tespit edilmiş ise cerrahi tedavi gerekebilir.

Kroni̇k Non-Bakteri̇yel Prostati̇t (Kategori̇ 3 – Kroni̇k Pelvi̇k Ağri Sendromu) Nedi̇r?

Bu hastalarda yaşam kalitelerini şiddetli ölçüde etkileyen uzun süreli ağrı, idrar yapma bozuklukları ve cinsel istek bozuklukları mevcuttur. İdrar ve semen örneklerinde bakteri üretilemez. Bu hastaların bir kısmında inflamatuar hücreler de tespit edilemez ancak çalışmalar buna rağmen inflamasyon olabileceğini göstermektedir.

Kroni̇k Non-Bakteri̇yel Prostati̇tte (Kategori̇ 3 – Kroni̇k Pelvi̇k Ağri Sendromu) Ne Tür Koruyucu Önlemler Alınmalıdır?

Bu durumda baharatlı gıdalar, asitli gıda ve içeçekler, alkol ve kafeinden uzak durulmalıdır. Stress ve anksiyete uyandıran durumlardan uzak durulmalıdır. Tekrarlayıcı perineal travmalardan uzak durulmalıdır (bisikletle binmek, ata binmek, sert sandalyeye oturmak vs.) Sıcak oturma banyosu yapmak, yaşam biçiminde yapılan değişiklikler ve egzersiz tedavisinin de semptomları azalttığı bildirilmektedir.

Kroni̇k Non-Bakteri̇yel Prostati̇tte (Kategori̇ 3 – Kroni̇k Pelvi̇k Ağri Sendromu) Ne Tür İlaç Tedavi̇leri̇ Veri̇lmektedi̇r?

Bu durumda genellikle yaklaşık 4 haftalık bir antibiotik tedavisinin bulgularda anlamlı derecede klinik iyileşme sağladığı çeşitli çalışmalarda göstermiştir. Ayrıca hastaların idrar yapmakla ilgili yakınları olduğunda alfa bloker denilen idrar kanalını açıcı etkileri bulunan ilaçlar sayesinde idrar akım hızında artış sağlanabilir. Anti inflamatuar dediğimiz iltihabi durumları sınırlayan ilaçların ise hem ağrıyı azaltmakta, hem de yaşam kalitesi anlamlı düzeyde iyileştirmede etkili oldukları gösterilmiştir. Benzer şekilde kas gevşetici ilaçlarında etkinliği gösterilmiştir. Fitoterapi dediğimiz aktarlardan sağlanabilecek bitkisel kaynaklı ajanlarında bu tip hastalarda faydalı olabileceği gösterilmiştir. Ancak şu anda bu tip tedavilerle ilgili olarak kesin doğruluğu gösterilmiş bir klinik araştırma bulgusu yayınlanmamıştır.

Kroni̇k Non-Bakteri̇yel Prostati̇tte (Kategori̇ 3 – Kroni̇k Pelvi̇k Ağri Sendromu) Cerrahi̇ Yaklaşımların Yeri̇ Varmıdır?

Minimal invaziv cerrahilerin (kişinin vücudundaki sağlam dokuya en az zarar vererek uygulanan cerrahi yöntemler) hastalardaki bulguları düzeltebileceğini gösteren yayınlar olsa da bu konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Asemptomati̇k İnflamatuar Prostati̇t (Kategori̇ 4) Nedi̇r?

Prostatta bir iltihabi durum olmasına karşın şikayetleri ve bulguları olmayan hastaların içerisinde bulunduğu duruma asemptomatik inflamatuar prostatit denir.

Bu durumun tanısı patolojik muayene, prostat dokusunun histolojik incelenmesi ve mikroskopik semen analizleri ile konur.

Özellikle biyopsilerde prostat inflamasyonunun tespit edilmesi durumundaki PSA düzeylerinde hafif düzeyde yükselme olan bazı erkeklerde antibiyotik tedavisi ya da antiinflamatuar tedavi kullanılabilir.

Prof. Dr. Volkan İzol, Ürolojik Hastalıklar, Ürolojik Tedaviler, Adana Üroloji, Adana Üroloji Uzmanı, Adana Üroloji Doktoru

İletişim