Üretra darlığı, erkeklerde idrar yapmayı zorlaştıran, yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan ve ihmal edildiğinde böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilen önemli bir ürolojik problemdir. Hastalarım bu sorunla genellikle şu yakınmalarla gelir:

•“Hocam idrar tazyğim çok düştü.”

•“Çişim ince ip gibi geliyor.”

•“Sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiriyorum.”

•“İdrar yaparken yanma ve zorlanma var.”

•“Sanki idrar çıkacak yol bulamıyor.”

Bu şikâyetler çoğu zaman üretra darlığının ilk sinyalleridir.

Bu yazıda, üretra darlığı nedir, neden olur, nasıl teşhis edilir, hangi tedaviler uygulanır, hangi ameliyatlar en başarılıdır gibi tüm kritik noktaları, klinik tecrübem ve modern ürolojinin en güncel bilimsel verileri ışığında çok ayrıntılı şekilde açıklayacağım.

Hazırsanız başlayalım.

Üretra, idrarın mesaneden dışarı taşındığı kanaldır.

Erkeklerde üretra yaklaşık 18–22 cm uzunluğundadır ve şu bölümlerden oluşur:

1.Posterior üretra (arka üretra)

2.Anterior üretra (ön üretra)

3.Penis üretrası

4.Glandüler üretra (penis başı içi)

Bu kanalın herhangi bir bölümünde daralma gelişebilir.

Kadınlarda üretra daha kısa olduğu için darlık çok nadir görülür.

Erkeklerde ise anatomik yapı nedeniyle sık karşılaşırız.

Üretra darlığı, idrar kanalının iç duvarında oluşan skar-doku (nedbe dokusu) nedeniyle lümenin daralması veya tamamen kapanmasıdır. Bu doku:

•Travma

•Enfeksiyon

•Cerrahi müdahale

•Enflamasyon

sonucu gelişir ve kanal giderek daralır.

Sonuç:

İdrar akışı zorlaşır → basınç artar → mesane zarar görür → ileri dönemde böbrekler etkilenebilir.

Üretra darlığı kesinlikle “geçici bir problem” değildir; tedavisi olmayan her darlık ilerleme eğilimindedir.

Darlığın temel nedeni üretra içinde skar dokusu oluşmasıdır.

Bu dokuyu oluşturan en sık nedenler:

Özellikle:

•Bisiklet kazaları

•Motor kazaları

•Spor yaralanmaları

•Bacak arasına alınan darbeler

•Pelvis kırıkları

üretra darlığının Dünya genelinde en sık nedenidir.

⸻

Uzun süreli sonda kullanımı veya travmatik sonda takılması üretrayı zedeler.

Ayrıca:

•TUR-P

•Prostat biyopsileri

•Üretra cerrahileri

•Hipospadias ameliyatları

sonrası da darlık gelişebilir.

Bel soğukluğu (gonore) veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar üretrada ciddi skar dokusu oluşturur.

Bu cilt hastalığı penis derisi ve üretrayı etkiler.

İlerlemesi durumunda uzun segment darlıklara neden olur.

Nadir görülen bir durumdur.

Tüm darlıkların yaklaşık %30’u hiçbir sebep bulunmadan ortaya çıkar.

Üretra darlığı genellikle sinsi ilerler.

Hastalar ilk başta fark etmez, fakat zamanla belirti şiddeti artar.

Aşağıdaki belirtiler üretra darlığının tipik bulgularıdır:

🔵 1) Zayıf ve ince idrar akımı

En sık görülen belirtidir.

🔵 2) Kesik kesik idrar yapma

Bu durumda acilen müdahale gerekir.

🔵 11) Kanlı idrar

Modern ürolojide üretra darlığını kesin tanı ile değerlendirmek önemlidir.

Ben klinik pratiğimde şu adımları sırasıyla uyguluyorum:

Hastanın idrar hızı ölçülür.

Darlık varsa “tepe akım hızı (Qmax)” düşüktür.

Normal: 15–25 ml/sn

Darlık: 5–10 ml/sn

Grafik “çan eğrisi” değil, kesik testere dişi şeklindedir.

En kesin tanı yöntemidir.

Kamera ile üretraya girerek darlığın yeri ve derecesi görülür.

Retrograd üretrogram (RUG): Üretraya kontrast madde verilerek röntgen çekilir.

Darlığın yerini ve uzunluğunu net gösterir.

SUG (sonografi üretrografi) ise ultrasonla görüntüleme sağlar.

Mesanede ne kadar idrar kaldığı ölçülür.

Darlığın nedenlerinden biri enfeksiyon olabilir.

Tedavisiz kalan her darlık ilerleme eğilimindedir.

Zamanla şu tablolar gelişir:

•Mesanenin duvarı kalınlaşır

•Mesane kası zayıflar

•Böbreklere basınç geri döner

•Ağrılı idrar retansiyonu gelişir

•Böbrek yetmezliği görülebilir

•Tekrarlayan enfeksiyonlar oluşur

•Cinsel fonksiyonlar etkilenebilir

Bu nedenle üretra darlığı kendiliğinden düzelmez, mutlaka tedavi edilmelidir.

Modern Ürolojide Tüm Seçenekler

Üretra darlığı tedavisi, darlığın:

•Yeri

•Uzunluğu

•Derinliği

•Tekrarlayıp tekrarlamadığı

gibi faktörlere göre tamamen kişiye özel planlanır.

Tedavi seçeneklerini dört ana kategoride inceliyoruz:

Bu yöntem geçmişte daha sık uygulanırdı.

Artık sadece çok kısa ve hafif darlıklarda tercih ediyoruz.

Nasıl yapılır?

Metal veya silikon bujilerle kanal genişletilir.

Dezavantajları:

•Başarı oranı düşüktür

•Kısa sürede tekrar daralma olur

•Travma oluşturup durumu kötüleştirebilir

Tekrarlayan darlıklarda önerilmez.

Türkiye’de en sık yapılan üretra darlığı işlemidir.

Nasıl yapılır?

•Endoskopla darlık bölgesine girilir

•Skar dokusu saat 12 yönünden kesilir

•Üretra açılır

•Genellikle sonda 3–10 gün kalır

Avantajları:

•Hızlı, kolay, minimal invaziv

•Kısa darlıklarda (%70’e kadar başarı)

•İlk kez oluşan darlıklarda iyi sonuç

Dezavantajları:

•Tekrarlayan darlıklarda başarı %20 – %30’a düşer

•Uzun segment darlıklarda etkisizdir

Birden fazla OİU yapılması bilimsel olarak önerilmez

→ Çünkü her işlem daha fazla skar dokusu oluşturur.

Üretroplasti, üretra darlığının en başarılı ve en kalıcı tedavisidir.

Dünya kılavuzları (AUA – EAU) uzun segment darlıklarda direkt üretroplastiyi önerir.

İki temel teknik vardır:

Eğer darlık 2 cm’den kısa ise ideal tedavi yöntemidir.

Nasıl yapılır?

•Darlık içeren segment tamamen çıkarılır

•Sağlam uçlar birbirine dikilir

•Kanal doğal genişliğine kavuşur

Başarı oranı:

➡ %90–95 (en kalıcı yöntem)

Darlık uzun ise (2–6 cm ve üzeri)

yanak içinden ağız mukozası alınır ve üretraya yama olarak koyulur.

Bu teknik modern ürolojinin en başarılı cerrahilerindendir.

Kullanılan greft:

•Bukkal mukoza (yanak içi)

•Çok dayanıklı, esnek ve üretraya en uyumlu dokudur

Başarı oranı:

➡ %85–90

Cilt kronik iltihabi olduğu için uzun segment darlıklar gelişir.

Tedavi multidisipliner planlanır.

Pelvis kırıklarında görülen posterior üretra yaralanmaları özel cerrahi gerektirir.

Tekrarlayan cerrahiler gerekebilir.

Üreto-tomi veya üretroplasti sonrası hastalarımı şu şekilde takip ediyorum:

✔ Sonda süresi

•OİU: 3–10 gün

•Üretroplasti: 10–21 gün

✔ İdrar testi

Sonda çıkarıldıktan sonra üroflow testi yapılır.

✔ Radyolojik kontrol

Gerektiğinde RUG ile iyileşme değerlendirilir.

✔ Enfeksiyon takibi

⸻

TEKRAR ETME KATSAYISI TEDAVİYE GÖRE DEĞİŞİR:

🔹 Genişletme/dilatasyon

➡ En çok tekrar eden yöntem

➡ Birkaç haftada bile tekrarlayabilir

🔹 OİU (Endoskopik kesme)

➡ Tekrar oranı: %30–60

➡ Kısa darlıkta ilk işlem olarak değerlidir

➡ Tekrarlayan darlıklarda etkisi azalır

🔹 Üretroplasti (açık cerrahi)

➡ En kalıcı tedavi

➡ Tekrar oranı: %5–15

➡ Özellikle end-to-end yöntemde başarı en yüksektir

Doğru teknikle yapılan ameliyatlarda:

•Sertleşme sorunu gelişmez

•Cinsel his kaybı olmaz

•Boşalma fonksiyonu etkilenmez

Tek istisna:

Travma sonrası posterior üretra yaralanmaları

bazı hastalarda ereksiyon problemleriyle birlikte gelebilir.

⸻

Hayır.

Hayır. Skar dokusunu açmaz.

Uzun darlıklarda → üretroplasti

Kısa darlıklarda → OİU

Genelde 1–2 hafta.

Genellikle 4–6 hafta sonra.

⸻

Üretra darlığı, hafife alınmaması gereken, ciddi bir skar hastalığıdır.

Tedavi edilmezse önce mesaneyi, sonra böbrekleri bozar.

Ancak modern ürolojide artık bu hastalık son derece başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir.

Ben hastalarıma her zaman şunu söylerim:

“Üretra darlığı kader değildir.

Doğru tedavi ile tamamen çözülebilen bir sorundur.”

Özellikle üretroplasti, günümüzde üretra darlığının altın standart ve en kalıcı çözümüdür.