Hiç Sperm Görülmemesi (Azoospermi) Nedir?

Azoospermi Durumunda Ne Yapılmalı, Tedavi Mümkün mü?

Hiç Sperm Görülmemesi Ne Demektir?

Sperm tahlilinde hiç sperm hücresi görülmemesi durumuna azoospermi adı verilir. Azoospermi, erkek kısırlığının en ağır ve en endişe verici formlarından biri olarak algılansa da, her zaman kalıcı ve çözümsüz değildir.

Tıbbi olarak azoospermi; en az iki ayrı semen analizinde, santrifüj sonrası dahi sperm hücresine rastlanmamasışeklinde tanımlanır.

Prof. Dr. Volkan İzol’un klinik pratiğinde de sıkça vurguladığı gibi, “sperm yok” ifadesi kesinlikle aceleyle umutsuzluğa kapılmayı gerektiren bir durum değildir. Çünkü azoosperminin nedeni doğru şekilde ortaya konulduğunda, birçok hastada biyolojik çocuk sahibi olmak mümkündür.

Azoospermi Ne Kadar Sık Görülür?

  • Genel erkek popülasyonunda yaklaşık %1
  • Erkek infertilitesi olan grupta ise %10–15 oranında görülür
  • Tüp bebek merkezlerine başvuran erkeklerin önemli bir kısmında azoospermi saptanmaktadır

Azoospermi Türleri Nelerdir?

Azoospermi temel olarak iki ana gruba ayrılır. Tedavi yaklaşımı bu ayrım üzerinden planlanır.

1️⃣ Tıkayıcı Azoospermi (Obstrüktif Azoospermi)

Bu grupta testislerde sperm üretimi vardır, ancak sperm dışarıya taşınamaz.

En Sık Nedenler

  • Doğuştan sperm kanallarının olmaması
  • Geçirilmiş enfeksiyonlar
  • Daha önce yapılan kasık, fıtık veya prostat ameliyatları
  • Vazektomi
  • Epididim veya vas deferens tıkanıklıkları

📌 Bu grup azoospermi hastalarında tedavi başarısı oldukça yüksektir.

2️⃣ Üretim Bozukluğuna Bağlı Azoospermi (Non-Obstrüktif Azoospermi)

Bu grupta sorun, sperm kanallarında değil; testisin sperm üretme kapasitesindedir.

En Sık Nedenler

  • Hormonal bozukluklar
  • Varikosel
  • Genetik hastalıklar
  • İnmemiş testis öyküsü
  • Kemoterapi / radyoterapi
  • Testis travmaları
  • Nedeni bilinmeyen testis yetmezliği

Prof. Dr. Volkan İzol, bu grupta dahi “hiç sperm bulunamaz” yargısının mutlak doğru olmadığını, ileri mikrocerrahi yöntemlerle sperm bulunabildiğini özellikle vurgulamaktadır.

Azoospermi Nasıl Anlaşılır?

Azoospermi genellikle hiçbir belirti vermez. Çoğu hasta çocuk sahibi olamama nedeniyle doktora başvurduğunda fark edilir.

Dikkat Çekebilecek Bulgular

  • Uzun süredir çocuk sahibi olamama
  • Testislerde küçüklük
  • Cinsel istekte azalma
  • Sertleşme sorunları
  • Geçirilmiş testis veya kasık ameliyatları
  • Ergenlikte gecikme

Azoospermi Tanısı Nasıl Konur?

Tanı tek bir sperm testiyle konmaz. Detaylı ve sistematik bir değerlendirme gerekir.

1️⃣ Sperm Analizi (Spermiogram)

  • En az 2 kez yapılmalıdır
  • Santrifüj sonrası değerlendirme önemlidir

2️⃣ Hormon Testleri

  • FSH
  • LH
  • Total testosteron
  • Prolaktin
  • Tiroit hormonları

3️⃣ Fizik Muayene

  • Testis boyutu
  • Varikosel varlığı
  • Epididim ve vas deferens değerlendirmesi

4️⃣ Ultrasonografi

  • Skrotal USG
  • Gerekirse transrektal USG

5️⃣ Genetik İncelemeler

  • Karyotip analizi
  • Y kromozomu mikrodelesyonları

Prof. Dr. Volkan İzol’un yaklaşımında tanı süreci aceleye getirilmez; gereksiz testlerden kaçınılarak nedene odaklı bir yol haritası çizilir.

Hiç Sperm Görülmeyen Hastalarda Tedavi Mümkün mü?

👉 Evet, birçok hastada mümkündür.
Ancak tedavi, azoosperminin tipine göre değişir.

Tıkayıcı Azoospermide Tedavi Seçenekleri

  • Mikrocerrahi ile tıkanıklığın açılması
  • Epididim veya testisten sperm elde edilmesi
  • Elde edilen spermlerin tüp bebekte kullanılması

📌 Bu hastalarda sperm bulma oranı %90’lara kadar çıkabilir.

Üretim Bozukluğuna Bağlı Azoospermide Ne Yapılır?

🔹 Hormonal Tedaviler

Bazı hastalarda sperm üretimi geçici olarak baskılanmış olabilir ve hormonal düzenleme ile üretim başlayabilir.

🔹 Varikosel Cerrahisi

Uygun hastalarda sperm üretimini artırabilir.

🔹 Mikro-TESE (Mikrocerrahi Testisten Sperm Arama)

Testis dokusu mikroskop altında detaylı şekilde incelenir.

  • En ileri tekniktir
  • En yüksek sperm bulma oranına sahiptir
  • Rastgele biyopsiye göre çok daha etkilidir

Prof. Dr. Volkan İzol, mikro-TESE’nin doğru hasta seçimi ve deneyimli ekip ile yapılmasının başarıyı belirleyen en önemli faktör olduğunu vurgulamaktadır.

Mikro-TESE ile Hiç Sperm Bulunamazsa Ne Olur?

Bu durumda:

  • Genetik danışmanlık
  • Donör sperm seçeneği
  • Evlat edinme

gibi alternatifler çiftle açık ve şeffaf şekilde konuşulmalıdır.

Azoospermi Psikolojiyi Nasıl Etkiler?

  • Erkeklik algısında zedelenme
  • Özgüven kaybı
  • Evlilik ilişkilerinde stres
  • Depresyon ve kaygı

Bu nedenle azoospermi sadece biyolojik değil, psikososyal yönü olan bir durumdur.

Hastaların En Sık Yaptığı Hatalar

  • Tek bir sperm testiyle umutsuzluğa kapılmak
  • İnternetten rastgele bilgilerle karar vermek
  • Bilimsel olmayan “bitkisel kürlere” yönelmek
  • Zaman kaybetmek

Azoospermi Olan Erkeklere Öneriler

  • Sorunu ertelemeyin
  • Mutlaka detaylı değerlendirme isteyin
  • Çift olarak sürece dahil olun
  • Sigara ve alkolü bırakın
  • Stresi azaltmaya çalışın

Sonuç

Hiç sperm görülmemesi, ilk duyulduğunda ürkütücü olsa da kesin bir son değildir. Günümüzde gelişen tanı ve mikrocerrahi yöntemler sayesinde, azoospermi tanısı alan birçok erkek kendi biyolojik çocuğuna sahip olabilmektedir.

Prof. Dr. Volkan İzol’un benimsediği yaklaşımda amaç; hastayı tek bir sonuca mahkûm etmek değil, bilimsel veriler ışığında tüm olasılıkları sonuna kadar değerlendirmektir.