Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları

Böbrek Üstü Bezleri İnsan Vücudunun Neresindedir Ve Görevi Nedir?

İnsan vücudunda iki böbrek üstü bezi vardır ve her biri vücudun birer tarafında hemen böbreklerin üzerinde bulunur. Biçimleri üçgen şeklindedir ve çapları yaklaşık 2,5 ila 3,5 cm civarındadır.Her biri birer korteks (kabuk) ve medulla (iç bölüm) olmak üzere iki kısımdan meydana gelmiştir. Gerçekte bunlar iki ayrı organdır ve birbirlerinden çok ayrı fonksiyonlara sahiptirler. İç kısmı adrenalin ve noradrenalin diye tanınan kimyasal maddeleri salgılamaktadır. Bu kimyasal maddeler kan dolaşımında gizlenen hormonlardır.

Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları Nelerdir?

Böbrek üstü bezi Yetmezliği (Addison hastalığı)
Cushing Sendromu
Feokromasitoma
Tesadüfen saptanan kitleler (İnsidentaloma)

Böbrek Üstü Bezi Yetmezliği (Addison Hastalığı) Nedir Ve Belirtileri Nelerdir?

Addison Hastalığı; adrenal bezlerinin bir sebepten dolayı zarar görmesinden kaynaklanır, bu durum üretilen kortizol hormonunun birey için yeterli olmamasına ve kimi zaman vücutta yeterli aldosteron bulunmamasına neden olur.

Addison Hastalığı hormonal durumdaki bu değişikliklere bağlı semptomlarla seyreden bir hastalıktır.

Böbrek Üstü Bezi Yetmezliği (Addison Hastalığı) Belirtiler

Kilo kaybı, bulantı, kusma, ishal
Baş ağrısı, aşırı terleme
Kan basıncı ve kalp atımında değişiklikler
Hafıza bulanıklığı, bilinç bulanıklığı

Aşırı yorgunluk, bitkinlik, kas güçsüzlüğü
Deride koyulaşma, lekeler
Yavaş, uyuşuk hareketler, Uyku bozukluğu
Göz kapaklarında istem dışı anorhareketlermal

Böbrek Üstü Bezi Yetmezliği (Addison Hastalığı) Nasıl Tedavi Edilir?

Addison hastalığında ömür boyu sürecek kortikosteroidle yerine koyma tedavisi belirtileri kontrol altına alır. İlaç tedavisi stresin arttığı durumlarda arttırılmalıdır.
Birçok hasta stres anında kendi kendilerine acilen yapmak üzere acil hidrokortizon enjeksiyonu yapmayı öğrenmiştir. Hastaların yanlarında acil durumlarda yapılacak ilaç ve dozlarının yazılı olduğu tanıtıcı bir sağlık kartını taşımaları çok önemlidir.
Hastalat ilaç almayı asla aksatmamalıdır. İlaca bağlı kusma, kilo alma gibi yan etkiler olduğunda mutlaka doktora bildirilmelidir.

Cushing Sendromu Nedir Ve Belirtileri Nelerdir?

Cushing sendromu böbreküstü bezinin korteks bölgesinin salgıladığı glukokortikoid hormonların aşırı miktarda kana karışmaya başlamasıyla ortaya çıkan semptomlarla seyreden bir hastalıktır.
Bu türden bir aşırılığın ortaya çıkması, adrenal bezlerde fazla hormon üretiminin olması veya bir başka rahatsızlığı tedavi etmek için steroid ilaçların (kortizon) uzun süreyle kullanılmasının sonucu olabilir.

Cushing Sendromu Belirtileri

· Birkaç ay ile yıllar arasında değişen bir süreden sonra yüz yuvarlaklaşır ve daha kırmızı bir görünüm alır.
· Omuzlar arasında ve üstünde kambura benzer yağ birikimi
· Gövdenin alt kısmında cilt üzerinde çatlaklar
· Su toplanması (ödem)
· Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
· Aşırı kıllanma
· Ruhsal sarsıntı
· İktidarsızlık veya adetten kesilme
· Özellikle omurga ve leğen kemiklerinde osteoporoz(kemik erimesi)
· Şeker hastalığının başlaması

Cushing Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer belirtiler bir ilaç tedavisi nedeniyle ortaya çıkıyorsa tedavi, bunların kullanımını durdurmayı veya dozajı azaltmayı içerir. Cushing sendromu adrenal bezlerde, hipofiz bezinde veya karaciğerde bir tümörün aşırı hormon salgılanmasına yol açması sonucu olarak ortaya çıkıyorsa tümörün alınması veya adrenal bezlerden birindeyse bezin alınması en iyi tedavi şekli olabilir.

Feokromasitoma Nedir Ve Belirtileri Nelerdir?

Feokromasitoma böbrek üstü bezlerinde aşırı adrenalin ve noradrenalin sentezlenmesi ve salınımına neden olan genellikle kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümördür.

Feokromasitoma Nasıl Tedavi Edilir?

Cerrahi yöntemlerle hastalık tedavi edilir. Ameliyat öncesi hazırlık özellikle hipertansiyonun kontrolü bu hastalarda oldukça önemlidir

Tesadüfen Saptanan Böbrek Üstü Bezi Kitleleri (İnsidentaloma)

Böbrek üstü bezinde tespit edilen tüm kitleler hormon salgılayan aktif kitleler değillerdir.
İnsidentaloma(tesadüfen saptanan kitleler) denilen ve hormon salgılamayan kitleler de tespit edilebilir.
Bu kitleler sıklıkla başka sebeplerle çekilen Bilgisayarlı Tomografi, Ultrasonografi ve Manyetik Rezonans (MR) gibi görüntüleme teknikleriyle tesadüfen tespit edilirler.

Uygulanabilecek Ameliyat Teknikleri Nelerdir?

Açık cerrahi ve kapalı (laparoskopik) cerrahi yöntemler ile hastalık tedavi edilebilir. Son 20 yılda teknolojideki gelişmeler ve cerrahide kazanılan deneyim ile birlikte günümüzde laparoskopik yöntem daha fazla oranda uygulanmaktadır. Bu sayede hasta operasyondan 1 gün sonra taburcu edilebilmekte, normal yaşantıya daha kısa sürede dönmektedir.

Bu Kitleler (İnsidentaloma) Nasıl Tedavi Edilir?

Bu kitleler genellikle herhangi bir bulgu vermezler. 4 cm’den küçük olanların %2’si, 6 cm’den büyük kitlelerin %25’i kötü huylu kitlelerdir.
Çapı 3-4 cm’yi geçen kitleler kötü huylu olabilme olasılıkları nedeniyle ameliyat edilirler.
Çapı 3-4 cm’den küçük kitleler hormon aktif değil ise bilgisayarlı tomografi ile takip edilir, hormonal olarak aktif ise endokrinoloji ile planlanıp ameliyat edilir

Prof. Dr. Volkan İzol, Ürolojik Hastalıklar, Ürolojik Tedaviler, Adana Üroloji, Adana Üroloji Uzmanı, Adana Üroloji Doktoru

İletişim