Böbrek Kanseri

Böbrek Tümörü Nedir

Böbrek tümörleri, böbreğin fonksiyonel dokusundan (renal parankim) veya toplayıcı sistemden (ürotelyum) kaynaklanabilir. Çoğunluğu kötü huylu (malign) olup, genellikle belirti vermeden büyür ve rastlantısal olarak tespit edilir. En sık görülen böbrek kanseri türü, renal hücreli karsinom (RCC) olup, böbrek tümörlerinin yaklaşık %85-90’ını oluşturur.

Böbrek kanseri, özellikle son yıllarda gelişmiş görüntüleme tekniklerinin yaygınlaşmasıyla erken evrede daha fazla saptanmaktadır. Bu sayede tedavi seçenekleri genişlemiş ve minimal invaziv cerrahi teknikler ön plana çıkmıştır.

Böbrek Kanseri Ne Sıklıkla Görülür?

Görülme Sıklığı

Erişkinlerde tüm kanserlerin %3’ünü oluşturur.
Genellikle 50-70 yaşları arasında görülür.
Erkeklerde kadınlara oranla yaklaşık 2 kat daha sık teşhis edilir.

• Son yıllarda, özellikle BT ve MR görüntüleme yöntemlerinin yaygın kullanımıyla, erken evre böbrek kanseri tespit edilme oranı artmıştır.

Böbrek Kanseri İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Böbrek kanseri gelişiminde çevresel, genetik ve yaşam tarzı faktörleri rol oynar.

A) Çevresel ve Yaşam Tarzı Risk Faktörleri

- Sigara Kullanımı → Böbrek kanseri riskini 2 kat artırır.
- Obezite → Özellikle kadınlarda renal hücreli karsinom (RCC) riskini artıran önemli bir faktördür.
- Hipertansiyon → Kanser gelişiminde bağımsız bir risk faktörüdür.
- Diyaliz Hastaları → Uzun süreli diyaliz alan hastalarda, kistik böbrek hastalığı ile ilişkili RCC gelişme riski yüksektir.
- Çevresel Kimyasal Maruziyet → Kadmiyum, trikloretilen gibi kimyasallara uzun süre maruz kalmak böbrek kanseri riskini artırır.

B) Genetik ve Kalıtsal Risk Faktörleri

Bazı kalıtsal sendromlar böbrek kanseri riskini artırabilir:

- VonHippel-Lindau (VHL) Hastalığı → VHL gen mutasyonu sonucu gelişen tümörler (bilateral RCC riski artar).
- HerediterPapiller RCC Sendromu → MET proto-onkogeni mutasyonuna bağlıdır.
- Birt-Hogg-Dubé Sendromu → Renalonkositoma ve hibrit RCC tümörleri ile ilişkilidir.

Böbrek Kanseri Belirtileri Nelerdir?

📌 Erken evre böbrek tümörleri genellikle belirti vermez ve çoğu rastlantısal olarak tespit edilir.

2.1. Klinik Belirtiler

Böbrek tümörlerinin klasik triadı (hematüri, yan ağrı, palpabl kitle) ancak hastaların %10’undan azında görülmektedir.

- Hematüri (İdrarda Kanama) → En sık görülen belirtidir (%40-50)
- Yan Ağrısı → Lomber bölgede künt, sürekli veya aralıklı ağrı olabilir.
- Palpabl Kitle → Büyük tümörlerde hissedilebilir.
- Halsizlik, Kilo Kaybı ve Ateş → İleri evrelerde sık görülür.
- Hipertansiyon veya Polisitemi → Tümörün hormonel etkileri nedeniyle gelişebilir.

2.2. Metastatik Hastalıkta Görülebilecek Belirtiler

Böbrek kanseri sıklıkla akciğer, kemik, karaciğer ve beyne metastaz yapabilir.

- Akciğer metastazı → Kronik öksürük, nefes darlığı, hemoptizi (kanlı balgam).
- Kemik metastazı → Kemik ağrısı, patolojik kırıklar.
- Karaciğer metastazı → Sarılık, karaciğer enzimlerinde yükselme.

Böbrek Kanserine Nasıl Tanı Koyarız?

3.1. Görüntüleme Yöntemleri

Ultrasonografi (USG) → İlk basamak görüntüleme yöntemi.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) Ürografi → Altın standart tanı yöntemidir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) → Böbrek yetmezliği olan hastalarda kontrastsız olarak tercih edilir.
PET-CT → Metastatik hastalık araştırması için kullanılır.

3.2. Laboratuvar Testleri

Tam Kan Sayımı (Hemogram) → Anemi veya polisitemi değerlendirilir.
Böbrek Fonksiyon Testleri (Kreatinin, GFR)
AlkalenFosfataz (ALP) ve Kalsiyum → Kemik metastazı açısından değerlendirilir.

Erken Evre (Lokalize) Böbrek Kanserini (T1-T2) Nasıl Tedavi Ederiz?

Cerrahi tedavi (nefroktomi veya parsiyelnefrektomi)
T1a (<4 cm) tümörlerde böbrek koruyucu cerrahi (parsiyelnefrektomi) tercih edilir.

Lokal İleri (T3-T4) ve Metastatik Hastalığı Nasıl Tedavi Ederiz?

Cerrahi + Sistemik Tedavi (İmmünoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler)

Böbrek Tümörüne Uygulanan Cerrahi Yöntemler Nelerdir?

5.1. Radikal Nefrektomi (Böbreğin Tamamen Alınması)

T2 ve üzeri (>7 cm) tümörlerde uygulanır.
Minimal invaziv cerrahi (robotik veya laparoskopik) tercih edilir.

5.2. Parsiyel Nefrektomi (Böbrek Koruyucu Cerrahi)

- T1a (<4 cm) tümörlerde altın standarttır.

Metastatik Hastalıkta Tedavi Nasıl Yapılır?

Hastanın genel durumu, kan değerleri ve metastaz yüküne göre cerrahi veya medikal tedavi kararı verilir.

Hedefe Yönelik Tedaviler (TirozinKinazİnhibitörleri – TKI)
İmmünoterapi (Check-Point İnhibitörleri)

Böbrek Tümörlerinde Sadece Kanser Alınıp Böbreğim Korunabilir Mi?

Evet, böbrek tümörlerinde sadece kanserli dokunun çıkarılması ve sağlam böbrek dokusunun korunması mümkündür. Bu işleme parsiyel nefrektomi (böbrek koruyucu cerrahi) denir ve özellikle küçük ve orta boyutlu böbrek tümörlerinde (T1a-T1b evreleri) tercih edilen bir yöntemdir.

Hangi Durumlarda Parsiyel Nefrektomi(Böbrek Koruyucu Cerrahi) Yapılabilir?

Parsiyel nefrektomi, belirli kriterleri karşılayan hastalarda uygulanabilir:

✅ T1a Evresi (Tümör <4 cm) → Altın standart tedavi

✅ T1b Evresi (4-7 cm arası tümörler) → Uygun hastalarda tercih edilir

✅ Tek böbreği olan hastalar → Radikal nefrektomi böbrek yetmezliğine yol açabilir

✅ İki taraflı (bilateral) böbrek tümörleri → Her iki böbreği de koruma amacıyla

✅ Kronik böbrek hastalığı veya böbrek fonksiyon rezervi düşük olan hastalar

✅ Tümörün böbrek içinde merkezi değil, periferik olması → Cerrahi sonrası yeterli fonksiyonel doku kalmasını sağlamak açısından önemlidir

Parsiyel Nefrektomi Hangi Cerrahi Yöntemle Yapılabilir?

Cerrahi teknik olarak üç farklı yöntemle uygulanabilir:

🔹 Açık Parsiyel Nefrektomi:

- Büyük veya zor lokalizasyonlu tümörlerde tercih edilir.
- Daha büyük bir cerrahi kesi gerektirir.

🔹 Laparoskopik Parsiyel Nefrektomi:

- Küçük kesilerle minimal invaziv olarak gerçekleştirilir.
- Daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süresi sunar.

🔹 Robotik Parsiyel Nefrektomi:

- Da Vinci robotik cerrahi sistemi kullanılarak uygulanır.
- Üstün cerrahi hassasiyet ve daha iyi görselleştirme sağlar.
- Daha az kanama ve daha kısa hastanede yatış süresi sunar.

📌 Robotik parsiyel nefrektomi, özellikle tümör böbreğin zor lokalizasyonlarında olduğunda büyük avantaj sağlar.

Parsiyel Nefrektominin Avantajları Nelerdir?

Böbrek fonksiyonunun korunması → Tek böbrekli hastalar veya kronik böbrek hastalığı olan hastalar için hayati önem taşır.
Küçük tümörlerde aynı onkolojik başarı oranına sahip olması → Radikal nefrektomiyle kıyaslandığında, küçük tümörlerde (T1a) uzun dönem sağkalım açısından fark yoktur.
Metastaz riskinin değişmemesi → Küçük tümörlerde parsiyel nefrektomi ile metastaz riski radikal nefrektomiyle benzerdir.
Minimal invaziv cerrahi ile daha hızlı iyileşme süreci → Robotik veya laparoskopik cerrahinin avantajları kullanılarak daha kısa hastanede yatış ve hızlı iyileşme sağlanır.

Parsiyel Nefrektomi Hangi Durumlarda Uygun Değildir?

Büyük Tümörler (>7 cm, T2 ve üzeri) → Radikal nefrektomi daha uygun olabilir.
Tümörün renal damarları sarması veya renal sinüse yayılması → Onkolojik sonuçlar açısından riskli olabilir.
Tümör böbreğin merkezi kısmında ve hilusa çok yakınsa → Teknik olarak parsiyel nefrektomi zor olabilir.
Multifokal tümörler (birden fazla tümör odağı olan hastalar) → Böbreğin fonksiyonel kısmını yeterince korumak mümkün olmayabilir.

Sonuç ve Özet

Böbrek kanseri genellikle belirti vermez ve çoğu hasta rastlantısal olarak tanı alır.
Minimal invaziv yöntemler (robotik/laparoskopik) giderek daha yaygın hale gelmektedir.
T3-T4 evrelerinde cerrahiye ek olarak immünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler gereklidir.

Prof. Dr. Volkan İzol, Ürolojik Hastalıklar, Ürolojik Tedaviler, Adana Üroloji, Adana Üroloji Uzmanı, Adana Üroloji Doktoru

İletişim